თამბაქოს მავნე ზემოქმედების შემცირება, მთელ მსოფლიოში საკამათო თემაა და, ექსპერტების აზრიც ამ საკითხთან დაკავშირებით იყოფა - ზაზა წერეთელი

ნორვეგიის სამეფოს ჯანდაცვის სამინისტროს უფროსი მრჩეველი, ზაზა წერეთელი ფეისბუკში წერს:

"23/05/2022 თბილისში ჩატარდა საერთაშორისო კონფერენცია - „თამბაქოს ზიანის შემცირება: გამოწვევები და შესაძლებლობები 21-ე საუკუნეში“. როგორც ღონისძიების ორგანიზატორები აღნიშნავდნენ, ამ კონფერენციის მიზანია ხელი შეუწყოს სამეცნიერო ფაქტებზე დაფუძნებული დიალოგის წარმოებას და დამსწრე აუდიტორიას გააცნოს თამბაქოს ზიანის შემცირების სტრატეგიის ბოლოდროინდელი მიღწევები. აქვე უნდა აღინიშნოს რომ კონფერენცია მიმართული იყო სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლების ინფორმირებისათვის, აღსანიშნავია, რომ მომხსენებელებს შორის საქართველოს ჯანდაცვის ყოფილი მინისტრებიც იყვნენ.
თამბაქოს ზიანის შემცირების კონცეფცია (THR) ეხება მწეველთა შორის თამბაქოს მოხმარების შედეგად ავადობის და სიკვდილიანობის დონის შემცირებას. მიუხედავად იმისა, რომ ნიკოტინის ზემოქმედების მთლიანად აღმოფხვრა გამოიწვევს ზიანის უდიდეს შემცირებას, THR აღიარებს, რომ ეს ყოველთვის არ არის მიღწევადი და მომხმარებლებს შეიძლება ყოველთვის არ შეეძლოთ ან არ სურთ თამბაქოს მოხმარებაზე უარის თქმა. ასე რომ, THR მხარს უჭერს, როგორც მის მთავარ მიზანს, რომ მომხმარებლები გადავიდნენ ნიკოტინის გამოყენებაზე მის ,,ნაკლებად მავნე პროდუქტების სახით’’
როდესაც ამ კონცეფციის მიმდევრები საუბრობენ, რომ მათი სურვილია სამეცნიერო ფაქტებზე დაფუძნებული დიალოგის წარმოება, ისინი გარკვეულწილად თვალთმაქცობენ. მაგალითისათვის, სულ ახლახან გაკეთდა მნიშვნელოვანი კვლევა ელექტრონული სიგარეტის პოტენციური როლის შესახებ და გარკვეული მტკიცებულება იქნა წარმოდგენილი, რომ ისინი შეიძლება დაეხმარონ ცალკეულ მწეველებს სიგარეტის მოხმარების შეწყვეტაში. თუმცა, ისინი არ არიან უვნებელი და არსებობს შეშფოთება, ახალგაზრდების მიერ ამ პროდუქტების მიღებისა და მათი ორმაგი გამოყენების შესახებ ახალ თამბაქოს პროდუქტებთან ერთად.
გახურებადი თამბაქოს პროდუქტების (HTPs) შესახებ კვლევები გაცილებით ნაკლებად მოიპოვება. მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს გარკვეული დამოუკიდებელი მტკიცებულება ამ პროდუქტების მავნე ქიმიკატების შემცირებული ზემოქმედების შესახებ, ამჟამად არ არსებობს დამოუკიდებელი მტკიცებულება იმისა, რომ HTP-ები სიგარეტზე ნაკლებად საზიანოა, ავადობისა თუ სიკვდილობის შემცირების თვალსაზრისით. ასევე არ არსებობს სანდო მტკიცებულება იმისა, რომ ისინი ეხმარებიან ადამიანებს სიგარეტის მოწევის შეწყვეტაში. გაერთიანებული სამეფოს Cochrane-ის მიმოხილვამ, რომელიც გამოქვეყნდა 2022 წლის იანვარში, აღმოაჩინა, რომ დღემდე ყველა რანდომიზებული საკონტროლო კვლევა (RCT), რომელიც აფასებდა ამ პროდუქტების უსაფრთხოებას, დაფინანსებული იყო თამბაქოს კომპანიების მიერ. თერთმეტი გამოკვლევიდან რვა იყო მიკერძოების გაურკვეველი რისკის ქვეშ, ხოლო სამი მაღალი რისკის ქვეშ. ამიტომაც მიმომხილველებმა დაასკვნეს, რომ: საჭიროა დამოუკიდებლად დაფინანსებული კვლევა HTP-ების ეფექტურობისა და უსაფრთხოების შესახებ.
კონფერენციის ორგანიზატორებს ალბათ ისიც უნდა შევახსენოთ, რომ მიუხედავად იმისა, შესაძლებელია ცალკეული მწეველი, მთლიანად გადავიდეს ნაკლებად მავნე პროდუქტებზე, და მათ შეუძლიათ შეამცირონ თავიანთი ჯანმრთელობის რისკები, ეს არ ნიშნავს, რომ ქვეყანაში ერთი ან მეტი ახალი პროდუქტის დანერგვა გამოიწვევს პოპულაციის დონეზე ზიანის შემცირებას. არადა, ჯანდაცვის სფეროს წარმომადგენლებს კარგად მოეხსენებათ რომ პოპულაციურ დონეზე ზიანის შემცირება არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის მთავარი მიზანი. საქმე იმაშია, რომ პოპულაციურ დონეზე ზიანის შემცირება დამოკიდებული იქნება იმაზე, თუ რომელი პროდუქტებია ბაზარზე ხელმისაწვდომი იძლევიან თუ არა ისინი მოწევის შეწყვეტის საშუალებას. არაფერს ვამბობთ იმაზე, რომ ცნობები (მტკიცებულებები) ალტერნატიულ თამბაქოს მოხმარებაზე, ნამდვილად უფრო დაბალი რისკის მატარებლები არიან თუ არა. ეს ასევე დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ გამოიყენება ისინი. თუ მათ უპირველეს ყოვლისა მწეველები იღებენ მოწევის შეწყვეტის მიზნით, ან მათ იყენებენ ისინი, ვინც სხვაგვარად დაიწყებდნენ მოწევას, ამან შეიძლება ხელი შეუწყობს მოწევის საერთო დონის შემცირებას და, შესაბამისად, შეამცირებს ზიანს მოსახლეობაში. თუმცა, არ უნდა დაგვავიწყდეს რომ ამ პროდუქტების მიიღება ასევე შეუძლიათ იმ ადამიანებს, რომლებიც ადრე არ იყენებდნენ პროდუქტს (ზოგჯერ უწოდებენ „ნიკოტინის გულუბრყვილო“ მომხმარებლებს), მათ შორის ახალგაზრდობას. ეს კი უცილობლად გამოიწვევს შესაბამისად ზიანის გაზრდას.
მთლიანობაში, მოწევაზე თავის დანებება საუკეთესო ვარიანტად რჩება როგორც ცალკეული მწეველებისთვის, ასევე საზოგადოებრივი ჯანდაცვის თვალსაზრისით!!!
თამბაქოს მავნე ზემოქმედების შემცირება, მთელ მსოფლიოში საკამათო თემაა და, ექსპერტების აზრიც ამ საკითხთან დაკავშირებით იყოფა. დებატები საზოგადოებრივ ჯანმრთელობაზე, ამ თემასთან დაკავშირებით დაწყებულია და მტკიცებულებები კი - მწირი. განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც დებატები ფოკუსირებულია სხვა ნიკოტინისა და თამბაქოს პროდუქტების პოტენციურ როლზე, როგორიცაა მაგალითისათვის ელექტრონული სიგარეტი და სნუსი.
ერთ-ერთი მიზეზი, რის გამოც ზიანის შემცირება მგრძნობიარე თემაა, არის ის, რომ ის გულისხმობს ამ პროცესში თამბაქოს ინდუსტრიაში ჩართულობას, რომელსაც სამწუხაროდ აქვს საჯარო დებატებისა და ჯანდაცვის პოლიტიკის მანიპულირების დიდი ისტორია.
ამის ნათელი მაგალითია თუნდაც დღევანდელი კონფერენციის ერთ-ერთი ორგანიზატორი, K.A.C – Knowledge.Action.Change, დიდ ბრიტანეთში მოქმედი არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც წლების განმავლობაში თავის კვლევებს თამბაქოს ცნობილი მწარმოებლის ფილიპ მორისის მხარდაჭერით ახორციელებს.
თამბაქოს კომპანიები ახორციელებენ ინვესტიციებს, ავითარებენ და ავრცელებენ ახალი ნიკოტინისა და თამბაქოს პროდუქტებს იმ იმედით, რომ ეს ხელს შეუშლის მწეველებს სრულად უარი თქვან ამ პროდუქტებზე და ახალი მომხმარებლების მოზიდვაშიც მოეხმარებათ. საბოლოო ჯამში, მიზანი მარტივია - თამბაქოს პროდუქტებიდან შემცირებული მოგების კომპენსირება. თუმცა თამბაქოს კომპანიების მთავარი მამოძრავებელი ძალა მაინც სიგარეტია და სავარაუდოდ, ასე გაგრძელდება უახლოეს მომავალში .
მტკიცებულებები აჩვენებს, რომ თამბაქოს ინდუსტრია არასოდეს ყოფილა ჭეშმარიტად დაინტერესებული ზიანის შემცირებით. მისი საქმიანობა ძირითადად შექმნილია კომერციული მიზნების მისაღწევად, სხვადასხვა გზით.
როგორც დღევანდელი კონფერენციის ორგანიზატორებმა განაცხადეს, მათ უნდათ დიალოგის წარმოება. არადა სწორედ ეს არის თამბაქოს მრეწველობის მთავარი ამოცანა ახალი პროდუქტების, როგორც ინსტრუმენტების გამოყენებით, დიალოგის დაწყება მეცნიერებთან, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ექსპერტებთან, პოლიტიკოსებთან და პოლიტიკის შემქმნელებთან. მიზანი ერთია, თამბაქოს ინდუსტრიის წარმოჩენა, როგორც გადაწყვეტილების ნაწილისა და არა პრობლემაზე პასუხისმგებლისა. ასეთი ტაქტიკით, თამბაქოს ინდუსტრია აგრძელებს მცდელობას ხელახლა გამოჩნდეს პოლიტიკის ასპარეზზე, საიდანაც იგი იყო გარიცხული.
კონფერენციის ორგანიზატორებს ალბათ ისეც უნდა შევახსენოთ რომ, ზიანის შემცირების მიდგომებით საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის სარგებლის მიღწევის მთავარი ბარიერი არის თამბაქოს ინდუსტრიის ქცევა. არსებობს ფუნდამენტური ინტერესთა კონფლიქტი, თამბაქოს კომპანიების ინტერესებსა და საზოგადოებრივ ჯანმრთელობას შორის. ეს გათვალისწინებულია ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო კონვენციაში (FCTC). FCTC მუხლი 5.3 მოითხოვს თამბაქოს ინდუსტრიის და მისი ფრონტ ჯგუფების გამორიცხვას პოლიტიკის შემუშავებისგან. რამდენადაც თამბაქოს ინდუსტრია მანიპულირებს, დებატებს ზიანის შემცირების შესახებ პოლიტიკის უპირატესობისთვის, მუხლი 5.3 ვრცელდება ახალი პროდუქტების იმ მწარმოებლებზე, რომლებიც თამბაქოს ინდუსტრიის ნაწილია და მესამე მხარის ორგანიზაციებზეც, რომლებიც ლობირებენ მათი სახელით.
კონფერენციის ორგანიზატორებს და იქ დამსწრეებს, განსაკუთრებით კი ჯანდაცვის სფეროს წარმომადგენლებს და ყოფილ მაღალჩინოსნებს ამ სფეროდან გვინდა კიდევ ერთხელ შევახსენოთ, რომ თამბაქოს კონტროლის გლობალურ პრიორიტეტად რჩება ყოვლისმომცველი, მტკიცებულებებზე დაფუძნებული, კარგად განხორციელებული პოლიტიკა, პოპულაციურ დონეზე. როგორც თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო კონვენცია (FCTC)-შია ასახული. ეს პოლიტიკა მიზნად ისახავს ახალგაზრდების მიერ მოწევის მოხმარების შემცირებას და მწეველების მიერ მოწევაზე თავის დანებება. ის ასევე მოიცავს ისეთ პოლიტიკას, როგორიცაა თამბაქოს გადასახადის გაზრდა, თამბაქოს პოპულარიზაციის აკრძალვა, ხელმისაწვდომობის შეზღუდვა და როგორც კონვენციის მუხლი 5.3 ამბობს, ზიანის შემცირების ნებისმიერი მიდგომა უნდა განხორციელდეს, როგორც უფრო ფართო სტრატეგიის ნაწილი, რომელიც მოიცავს თამბაქოს კონტროლის პოლიტიკის სრულყოფილ სპექტრს.
და ბოლოს გვინდა მტკიცედ განვაცხადოთ, რომ თამბაქოს ინდუსტრია და მისი ფრონტ ჯგუფები არ უნდა განიხილებოდეს როგორც ლეგიტიმური პარტნიორები თამბაქოს კონტროლის პოლიტიკისა და მიდგომების შესახებ დისკუსიებში, მათ შორის ზიანის შემცირების, ან NNTP-ებზე [ახალი ნიკოტინი და თამბაქოს პროდუქტები] კვლევებში. ყოველი ასეთი მცდელობა მათი მხრიდან უნდა ჩაითვალოს როგორც მცდელობა, არ შეუწყოს ხელი ქვეყნის ჯანმრთელ მომავალს. იმედს ვიტოვებთ საქართველოს ჯანდაცვის სფეროს წარმომადგენლები უფრო მეტი ყურადღებით მოეპყრობიან მომავალში ასეთ ღონისძიებებში მონაწილეობას",-წერს, ზაზა წერეთელი.

ასევე წაიკითხეთ:

🔵ერეკლე არ არის ქართველების საუკეთესო მეფეთა არც სამეულში, არც ხუთეულში…ათეულშიც არაა - დავით ბერძენიშვილი

🔵 “იტალიის დრო” 28/05/2022 - სპეციალური გამოშვება ExclusiveTV-ის იტალიის ბიუროს ყოველკვირეული საინფორმაციო გადაცემა

🔵ავტობუსში ქმრის მიერ მოკლული ქალის საქმეზე, არსებული ერთადერთი ვიდეო ვრცელდება, რომელიც "ფორმულამ" მოიპოვა